Το Ιεραποστολικό Πατριαρχείο της Αφρικής τολμά να ασχοληθεί ενεργά με ένα καίριο κοινωνικό ζήτημα, χωρίς τις τυπολατρικές προσεγγίσεις, τον στρουθοκαμηλισμό και την υποκριτική διάθεση άλλων θρησκειών. Τολμά να παρέμβει ως ένας κατεξοχήν πνευματικός θεσμός, απόλυτα ανεξάρτητος από τις όποιες επιδιώξεις των διαφόρων τοπικών και πολυεθνικών πολιτικό-οικονομικών και επιχειρηματικών συμφερόντων που αντιμετωπίζουν την Αφρική ως πηγή κέρδους και τους λαούς της ως αναλώσιμο είδος προς εκμετάλλευση.
Οι αριθμοί και τα επίσημα στοιχεία φανερώνουν την «κόλαση» που ζει η Μαύρη ήπειρος. Πιο συγκεκριμένα στην υποσαχάρια Αφρική, που πλήττεται περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο μέρος του πλανήτη από τον HIV και τις συνέπειες του, υπολογίζεται πως περίπου 22,5 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν προσβληθεί από τον ιό. Μόνο το 2009, σε αυτή την περιοχή του πλανήτη, περίπου 1,3 εκατ. άνθρωποι πέθαναν από AIDS ενώ 1,8 εκατ. άνθρωποι μολύνθηκαν από τον ΗIV. Από το ξέσπασμα της επιδημίας, επισήμως στις αρχές της δεκαετίας του ’80, περίπου 14.8 εκατομμύρια παιδιά έχασαν τον έναν από τους δύο γονείς τους από HIV/AIDS.
Εν τω μεταξύ οι κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις της επιδημίας του AIDS είναι ευρύτερα αισθητές, όχι μόνο στον τομέα της υγείας, αλλά, όπως αναφέρουν και οι μελέτες διεθνών οργανώσεων, και στην εκπαίδευση, την βιομηχανία, τον αγροτικό τομέα, τις μεταφορές και γενικότερα σε όλους τους παραγωγικούς τομείς. Ταυτόχρονα, η επιδημία του AIDS στην υποσαχάρια Αφρική εξακολουθεί να αποδομεί τις τοπικές κοινωνίες, γυρίζοντας πολλά χρόνια πίσω τις προσπάθειες για ανάπτυξη.
Τον Φεβρουάριο του 2010 συνόδευσα τον Πατριάρχη Θεόδωρο στην ποιμαντορική επίσκεψή του στην έδρα της Μητροπόλεως Αξώμης, στην Αντίς Αμπέμπα της Αιθιοπίας. Μεταξύ πολλών άλλων, μεγάλη εντύπωση μου προκάλεσαν οι πινακίδες στις εισόδους των σχολείων της Αιθιοπικής πρωτεύουσας. «Μην ξεχνάτε το AIDS», «Προστατευτείτε από τον HIV», «Χρησιμοποιείτε προφυλακτικά, πείτε όχι στο AIDS», προειδοποιούσαν τους μαθητές όλων των ηλικιών. Αυτή η εικόνα μαρτυρούσε τη δραματική πραγματικότητα. Όπως μου είπαν τα ανεπίσημα στοιχεία ανεβάζουν τους φορείς του ιού περίπου στο 7% του πληθυσμού. Από συζητήσεις που είχα με τον Πατριάρχη, του οποίου την δράση παρακολουθώ από το 1995, αντιλήφθηκα την μεγάλη αγωνία του για τους ανθρώπους που βρίσκονται αντιμέτωποι με το πρόβλημα, ανεξαρτήτως χρώματος, καταγωγής αλλά και πίστης. Είδα το ανυπόκριτο πατρικό ενδιαφέρον του για τα μικρά παιδιά που έχασαν τους γονείς τους από AIDS, για εκείνα που είχαν την ατυχία να το «κληρονομήσουν», για τους άνδρες και τις γυναίκες που μολύνθηκαν, συνήθως από άγνοια ή εξαιτίας της απελευθερωμένης σεξουαλικής κουλτούρας που επικρατεί στην Αφρική. Μα πιο πολύ αισθάνθηκα την αγωνία του Πατριάρχη να βοηθήσουν όλοι, να συμβάλλουν όλοι, να συμμετέχουν όλοι για να σταματήσει η διάχυση και η μετάδοση του ιού του HIV.
Τον περασμένο Δεκέμβριο, στο μήνυμά του ενόψει τον Χριστουγέννων, ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας Θεόδωρος προανήγγειλε «…Μια εκστρατεία υποστήριξης των πασχόντων αλλά και ευαισθητοποίησης των τοπικών κοινωνιών, προκειμένου η μάστιγα του AIDS να αποβεί ευκαιρία ανάδειξης της πνευματικότητάς μας και της ανθρωπιάς μας. Διότι υπηρετώντας τον εμπερίστατο συνάνθρωπο, υπηρετούμε τον ίδιο τον Χριστό και μαρτυρούμε την προφητική αποστολή της Εκκλησίας, την ελπίδα….». Ήταν το πρώτο βήμα αυτής της εκστρατείας που κήρυξε ο προκαθήμενος του Αλεξανδρινού Θρόνου σε μια σαφή και συγκροτημένη προσπάθεια συμβολής της Ορθόδοξης Εκκλησίας στην Αφρική για τη διαχείριση και αντιμετώπιση του μεγαλύτερου προβλήματος που αντιμετωπίζει η Μαύρη ήπειρος.
Ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας και οι συνεργάτες του εργάστηκαν αθόρυβα και συστηματικά προκειμένου να καθορίσουν την στάση του Πατριαρχείου και τους τομείς συνεισφοράς του. Ήρθαν σε επαφή με εξειδικευμένους ιατρούς, ερευνητές και εθελοντές από την Ελλάδα και το εξωτερικό, που δραστηριοποιούνται στην Αφρική, ενώ αξιοποίησαν την πλούσια εμπειρία του δυναμικού των Ιεραποστολικών κλιμακίων του Πατριαρχείου στη Μαύρη ήπειρο.
Τον περασμένο Ιούνιο, στην έδρα του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, στη Νέα Υόρκη, το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας συμμετείχε – για πρώτη φορά- στη διεθνή συνάντηση υψηλού επιπέδου, του Οργανισμού για το HIV/AIDS. Στη συνάντηση έλαβαν μέρος περισσότεροι από 30 αρχηγοί κρατών, πρωθυπουργοί, αντιπρόεδροι κυβερνήσεων και υπουργοί, μαζί με υψηλόβαθμους κρατικούς παράγοντες, διπλωμάτες, εκπροσώπους διεθνών οργανισμών και Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων. Η Αλεξανδρινή Εκκλησία εκπροσωπήθηκε από τον δυναμικό Αρχιγραμματέα της Αγίας και Ιεράς Συνόδου, Αρχιμ.Παντελεήμονα Αράθυμο.![]()
Αξίζει να σημειωθεί ότι η συμμετοχή του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας στη διεθνή συνάντηση καθώς και οι θέσεις που διατύπωσε προκάλεσαν αίσθηση. Και αυτό, γιατί το παλαίφατο Πατριαρχείο, ο φάρος της Ορθοδοξίας στην πολύπαθη Αφρικανική ήπειρο, έδειξε να μην φοβάται ν’ αντιμετωπίσει κατά πρόσωπο την πραγματικότητα. Με έναν λόγο σύγχρονο και καλά δομημένο, χωρίς να εγκλωβίζεται σε δογματισμούς – όπως συχνά έχει συμβεί με θρησκευτικούς λειτουργούς, και μακριά από αφορισμούς έδωσε τη δική του μαρτυρία επιβεβαιώνοντας πως υπάρχει δυνατότητα ουσιαστικής συνεργασίας της θρησκείας με την επιστημονική κοινότητα για την αντιμετώπιση και κυρίως για την αναχαίτιση του θανατηφόρου ιού.
Σε πνευματικό επίπεδο το μήνυμα του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας συμπυκνώνεται στην εξής πρόταση: «Ο στιγματισμός και η διάκριση δεν έχουν θέση, από οπουδήποτε και οποιονδήποτε και αν προέρχονται». Σε πρακτικό επίπεδο ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας Θεόδωρος διαμήνυσε στους συμμετέχοντες στην συνάντηση του ΟΗΕ, στη Νέα Υόρκη, την άμεση ανάγκη «δημιουργίας δομών (νοσηλευτικών μονάδων κάθε βαθμού), οι οποίες να προσφέρουν ιατρική και φαρμακευτική περίθαλψη σε οροθετικούς και ασθενείς HIV/AIDS όλων των ηλικιών». Επίσης πρότεινε να ενταθεί η συνεργασία τοπικών ομάδων ιατρών με διεθνείς ιατρικές οργανώσεις για την ενημέρωση των τοπικών πληθυσμών από εξειδικευμένο επιστημονικό προσωπικό σχετικά με την λοίμωξη HIV, σε συνεργασία με εντεταλμένους προς τούτο κληρικούς, με σκοπό την αντιμετώπιση των σχετικών κοινωνικών προκαταλήψεων. Ζήτησε δε, τη δωρεάν παροχή φαρμάκων σε όλους ανεξαιρέτως τους ασθενείς και τους φορείς του ιού.
Ήδη το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας αποφάσισε να συμμετέχει σε διεθνείς, παναφρικανικούς και τοπικούς οργανισμούς, διαχριστιανικές και διαθρησκειακές κινήσεις, καθώς και σε διεθνείς συναντήσεις, στο πλαίσιο των οποίων αναλαμβάνονται και πρωτοβουλίες περί της αντιμετωπίσεως του HIV/AIDS. Επίσης ο Πατριάρχης Θεόδωρος όρισε ως μόνιμη εκπρόσωπο του για δράσεις και προγράμματα ευρωπαϊκών και διεθνών φορέων και οργανισμών που αφορούν τα θέματα ΗΙV/AIDS την ιατρό κυρία Χρυσούλας Μπότση, πνευμονολόγο, φυματιoλόγο, ανθρωπολόγο και επικοινωνιολόγο της υγείας, ειδικευμένης σε θέματα HIV/AIDS. Έθεσε μάλιστα υπό την αιγίδα του την ελληνική αντιπροσωπεία στη διεθνή Συμμαχία ESTHER (Ensemble pour une Solidarite Therapeutique Hospitaliere En Reseau) που αποτελεί ένα δίκτυο κυβερνήσεων που προωθεί τη δικτύωση των επαγγελματιών υγείας και αντίστοιχων φορέων με άμεσο στόχο τη συνεργασία στη μάχη κατά του HIV/AIDS, των συλλοιμώξεων και των συνεπειών τους και περαιτέρω τη συμμετοχή της Ευρώπης στην επίτευξη των στόχων της χιλιετίας καθώς και της συμπεφωνημένης δέσμευσης των χωρών για την παγκόσμια πρόσβαση στην πρόληψη, τη θεραπεία και τη φροντίδα σχετικά με το HIV/AIDS.
Αναμφίβολα ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας Θεόδωρος έλαβε μια θαρραλέα πρωτοβουλία, όσο όμως και αναγκαία μιας και η επιδημία του AIDS αποδεκατίζει τους λαούς της Αφρικής που τελεί υπό την πνευματική δικαιοδοσία του. Ταυτόχρονα στέλνει με ξεκάθαρο τρόπο το μήνυμα πως οι θρησκευτικοί λειτουργοί δεν μπορούν να παραμένουν παρατηρητές του προβλήματος, προσευχόμενοι απλά για το έλεος του Θεού στα θύματα. Δεν είναι πια αρκετό κάποιοι ιεραπόστολοι κληρικοί ν’ ακολουθούν τις ομάδες των εθελοντών ιατρών και νοσηλευτών που ταξιδεύουν στην Αφρική για να προσφέρουν την πνευματική στήριξή τους στους ασθενείς και τις οικογένειες τους. Ούτε αρκούν οι σημαντικές, πλην όμως περιορισμένες σε σχέση με το πρόβλημα, προσπάθειες που καταβάλουν Ιεράρχες του Πατριαρχείου αλλά και λειτουργοί άλλων Εκκλησιών.
Χρειάζεται δράση, τώρα! Για την ενημέρωση, την πρόληψη και την βοήθεια για την αλλαγή της σεξουαλικής συμπεριφοράς των αφρικανικών λαών. Και η Ορθοδοξία με τον πνευματικό της λόγο και την πλούσια παράδοσή της μπορεί να κάνει την υπέρβαση και να διαδραματίσει πρωταγωνιστικό ρόλο στην κατεύθυνση αυτή. Στηρίζοντας την ιατρική κοινότητα και τις υπηρεσίες πρόνοιας, μα περισσότερο απ’ όλους τους λαούς της Αφρικής.
Αυτή τη νέα αποστολή, άκρως επίκαιρη και αναγκαία για τη Μαύρη ήπειρο, ανέλαβε ο δραστήριος Πατριάρχης Αλεξανδρείας Θεόδωρος. Και πρέπει να τον στηρίξουμε όλοι μας…
Σχόλιο του Σεβ. Μητροπολίτη Ζιμπάμπουε Σεραφείμ
Άρχισαν και πάλι από τις 21 Μαΐου οι μάχες που μαίνονταν μεταξύ του στρατού του Κονγκό (FARDC) και της ομάδας ανταρτών M23 δυτικά της επαρχιακής πρωτεύουσας Γκόμα. 
