Ο Νέλσον Μαντέλα έλεγε συχνά ότι «η Ελλάδα είναι μητέρα της δημοκρατίας και θα ήθελε η Νότια Αφρική να γίνει μιά από τις νέες θυγατέρες της» λέει στο Αθηναϊκό – Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων (ΑΠΕ-ΜΠΕ) ο 87χρονος Γιώργος Μπίζος, ο πιο στενός φίλος, συνεργάτης και δικηγόρος του Νέλσονα Μαντέλα, ο πιο τακτικός επισκέπτης του στα 27 χρόνια της φυλάκισής του. Ο μεγάλος Έλληνας από το Βασιλίτσι της Μεσσηνίας, που έφτασε στη Νότια Αφρική μετανάστης κατά τον Δεύτερο Παγκόσμιο πόλεμο. Ο Έλληνας που έμαθε στο πλευρό του Μαντέλα να πολεμά μαζί του για το δίκιο, την κατάργηση του απαρτχάιντ και των φυλετικών διακρίσεων, για τα δικαιώματα των αδυνάτων και τη Δημοκρατία.
Το ΑΠΕ-ΜΠΕ επικοινώνησε τηλεφωνικά με τον Γιώργο Μπίζο ίσως στη δυσκολότερη στιγμή της ζωής του. Λίγες ώρες μετά την ανακοίνωση του θανάτου του Νέλσονα Μαντέλα. Ήταν στο σπίτι τού «στρατιώτη της ελευθερίας», όπου είχε μεταβεί για να συλλυπηθεί την οικογένεια του εκλιπόντος. Δέχθηκε να μιλήσει, αν και η φωνή του δύσκολα έβγαινε από τη συγκίνηση.
«Να πείτε εκεί στην πατρίδα ότι ο Νέλσον Μαντέλα ήταν θερμός φιλέλληνας. Θυμάμαι που, ως πρόεδρος, είχε πει ότι η Ελλάδα είναι μητέρα της Δημοκρατίας και θα ήθελε η Νότια Αφρική να γίνει μια από τις νέες θυγατέρες της».
Ο κ. Μπίζος περιγράφει τη σκηνή όταν ο Μαντέλα ήρθε στην Αθήνα το 2002 και αντίκρυσε για πρώτη φορά τον Παρθενώνα από το παράθυρο του ξενοδοχείου του. «Κοίταξε τον Παρθενώνα, κοίταξε και ξανακοίταξε και μου είπε: «Γιώργο, πιστεύω ότι το έχω δει αυτό το θαύμα πριν». Δεν το είχε δει πριν, αλλά στο πνεύμα του ο Παρθενώνας ήταν το σύμβολο της Δημοκρατίας, το οποίο είχε στο μυαλό του».
«Το 1982, θυμάται ο Γιώργος Μπίζος, ο δήμος της Αρχαίας Ολυμπίας τον είχε κηρύξει επίτιμο δημότη της Αρχαίας Ολυμπίας. Μου είπε τότε ο δήμαρχος ότι του στείλανε γράμμα, αλλά δεν μας απάντησε. Του είπα να μην τον κατηγορείτε αυτόν, διότι οι Αρχές δεν δίνουν τα γράμματα, τα οποία δεν τους συμφέρει να μάθει ο Μαντέλα ότι λαμβάνει τιμές από ξένα κράτη. Είπα στον πρόεδρο της Αρχαίας Ολυμπίας ότι το ’96 όλοι ελπίζαμε ότι θα γίνουν οι Ολυμπιακοί Αγώνες στην Ελλάδα και ότι θα έλθουμε μαζί με τον Νέλσονα Μαντέλα στην Ελλάδα. Εννοούσα βέβαια ότι θα έχει απελευθερωθεί και ότι το είχαμε σχεδόν σίγουρο πως οι Αγώνες θα γίνουν το ’96 στην Ελλάδα. Όταν επέστρεψα στη Νότια Αφρική από την Ελλάδα και το είπα στον Μαντέλα, ενθουσιάστηκε. «Με κολακεύει πολύ περισσότερο από όλα τα πτυχία και τις τιμές που έχω» μου είπε».
Ολόκληρη η συνέντευξη του Γιώργου Μπίζου στο ΑΠΕ-ΜΠΕ έχει ως εξής:
Ερ: Κύριε Μπίζο, τι ήταν για την Αφρική, αλλά και για εσάς, ο Νέλσον Μαντέλα;
Απ: Ήταν περισσότερο από καλός φίλος. Για πρώτη φορά συναντηθήκαμε στο πανεπιστήμιο το 1948. Ήταν σχεδόν δέκα χρόνια μεγαλύτερός μου. Σχεδόν κάθε μεσημέρι μιλούσε σε συγκεντρώσεις κατά του απαρτχάιντ. Γίναμε φίλοι και τη φιλία αυτή την έσπασε ο θάνατος. Ήταν ένας από τους σημαντικότερους δικηγόρους. Μαζί παίρναμε υποθέσεις για φτωχούς ανθρώπους με λίγα χρήματα και πολιτικές δίκες χωρίς χρήματα. Γίναμε καλύτεροι φίλοι μέσα στους διαδρόμους των δικαστηρίων. Έγινε Πρόεδρος της Νότιας Αφρικής στη δεκαετία του ΄90. Ήταν θερμός φιλέλληνας. Θυμάμαι που ως Πρόεδρος είχε πει ότι η Ελλάδα είναι μητέρα της Δημοκρατίας και θα ήθελε η Νότια Αφρική να γίνει μια από τις νέες θυγατέρες της.
Ερ: Ήσασταν ο πιο στενός του φίλος, ο άνθρωπος που τον υπερασπίστηκε στα πολλά και δύσκολα χρόνια της φυλακής. Τι θυμάστε από τότε;
Απ: Έκανε 27 χρόνια στη φυλακή ως πολιτικός κρατούμενος, αλλά αντί να τον αλλάξει η φυλακή, αυτός κατόρθωσε να αλλάξει τους φύλακες. Γιατί ήθελε να αποδείξει στο καθεστώς ότι μπορούσαμε να συμβιώσουμε ειρηνικά και να μην γίνει ένας καταστροφικός εμφύλιος πόλεμος, που θα κόστιζε πολλές ζωές και θα υπέφερε η χώρα για γενεές. Το πέτυχε. Έπεισε την τότε κυβέρνηση να αλλάξει δρόμο και τον εμπιστεύθηκαν τελικώς ότι εμείς οι λευκοί δεν είχαμε λόγο να φοβούμαστε ότι αν η εξουσία περάσει στα χέρια των εγχρώμων θα μας κυνηγούσαν και θα μας πετούσαν στη θάλασσα. Ο Μαντέλα κατόρθωσε να πείσει όλους μας ότι δεν ήταν αυτό το πρόγραμμα του κόμματός του. Ο Νέλσον Μαντέλα έφυγε από τη ζωή έχοντας κατορθώσει εν μέρει αυτό που πίστευε, αν και έχουμε μείνει πίσω, ως χώρα, σε μερικά ζητήματα. Ακόμη υπάρχουν ανισότητες, προβλήματα στον τομέα της Υγείας, υπάρχει ανεργία, αλλά και άλλα προβλήματα, που υπάρχουν σε πολλές χώρες του κόσμου. Πιστεύαμε ότι μετά από 20 χρόνια θα ήμασταν κάπως σε καλύτερη κατάσταση, αλλά δυστυχώς δεν το έχουμε κατορθώσει.
Ερ: Πόσο αγαπούσε την Ελλάδα ο Νέλσον Μαντέλα;
Απ: Ο Μαντέλα ήταν στη φυλακή όταν είχα έλθει στην Ελλάδα εγώ το 1982 και πήγα στην Αρχαία Ολυμπία. Ο πρόεδρος της κοινότητας της Αρχαίας Ολυμπίας δεν μιλούσε αγγλικά και δεν μπορούσε να συνεννοηθεί με τα ξένα μέλη του συνεδρίου, που είχε οργανωθεί στην πόλη. Μου ζήτησε να βοηθήσω στη μετάφραση στα Αγγλικά. Όταν τελείωσε η συνάντηση του προέδρου με τους ξένους προσκεκλημένους, μου είπε: «Παιδί μου, εσύ μιλάς τα ελληνικά, αλλά καλύτερα τα αγγλικά, έχεις τον αέρα τους. Πού τα έμαθες; Του είπα, στη Νότια Αφρική. Με πήγε τότε στο γραφείο του και μου έδειξε μια φωτογραφία του Μαντέλα. Τον έχουμε κηρύξει επίτιμο δημότη της Αρχαίας Ολυμπίας. Και του γράψαμε γράμμα, αλλά δεν μας απάντησε. Του είπα να μην τον κατηγορείτε αυτόν, διότι οι Αρχές δεν δίνουν τα γράμματα τα οποία δεν τους συμφέρει να μάθει ο Μαντέλα ότι λαμβάνει τιμές από ξένα κράτη. Είπα στον πρόεδρο της Αρχαίας Ολυμπίας ότι το ’96 όλοι ελπίζαμε ότι θα γίνουν οι Ολυμπιακοί Αγώνες στην Ελλάδα και ότι θα έλθουμε μαζί με τον Νέλσονα Μαντέλα στην Ελλάδα. Εννοούσα βέβαια ότι θα έχει απελευθερωθεί και ότι το είχαμε σχεδόν σίγουρο πως οι Αγώνες θα γίνουν το ’96 στην Ελλάδα.
Όταν του το είπα το περιστατικό επιστρέφοντας από την Ελλάδα στη Νότια Αφρική, ο Μαντέλα ενθουσιάστηκε. «Με κολακεύει πολύ περισσότερο από όλα τα πτυχία και τις τιμές που έχω» είπε. Απελύθη ο Μαντέλα από τη φυλακή, αλλά η Ελλάδα δεν πήρε τους Αγώνες και γι αυτό ήρθαμε αργότερα, το 2002. Τότε υπέγραψε μαζί με τον Γιώργο Παπανδρέου και με τον Μίκη Θεοδωράκη την Ολυμπιακή Εκεχειρία. Ήταν ο Μαντέλα που υπέγραψε πρώτος την Ολυμπιακή Εκεχειρία, δεύτερος ο Γιώργος Παπανδρέου, που ήταν υπουργός Εξωτερικών, εγώ και μερικοί άλλοι στο Μέγαρο Μουσικής, όπου είχε γίνει η εκδήλωση.
Ερ: Κύριε Μπίζο, για την ανθρωπότητα είναι μια τεράστια απώλεια ο θάνατος του Νέλσονα Μαντέλα…
Απ: Θέλω να σας πω κάτι άλλο για τη σχέση του Μαντέλα με την Ελλάδα. Όταν είδε από το παράθυρο τον Παρθενώνα, κοίταξε και ξανακοίταξε και μου είπε: «Γιώργο, πιστεύω ότι το έχω δει αυτό το θαύμα πριν». Δεν το είχε δει πριν, αλλά στο πνεύμα του ο Παρθενών ήταν το σύμβολο της Δημοκρατίας, το οποίο είχε στο μυαλό του.
Ερ: Κύριε Μπίζο, σας ευχαριστούμε πάρα πολύ, η Ελλάδα σάς ευχαριστεί πολύ και για το ότι σταθήκατε δίπλα του, δίπλα σε αυτόν τον τεράστιο άνθρωπο, που σφράγισε τον 20ο αιώνα.
Απ: Σας ευχαριστώ πολύ. Ευχόμεθα το καλύτερο για την Ελλάδα και τον ελληνικό λαό.
Μιχάλης Ψύλος
greekafricanews.gr
