Η Εκκλησία των Φιλίππων που ιδρύθηκε από τον Απόστολο Παύλο το 50 μ.Χ. όταν εκείνος, όπως περιγράφουν οι Πράξεις των Αποστόλων, βρισκόμενος στην Τρωάδα είδε τον Μακεδόνα άνδρα που καλούσα εναγώνια «διαβάς εις Μακεδονίαν βοήθησον ημίν», θεωρούσε ανέκαθεν χρέος τον Ευαγγελισμό των ανθρώπων δι' αυτό συμπαραστάθηκε και βοήθησε το έργο των Αποστόλων.
Αναφέρεται στο ιστ' βιβλίο των Πράξεων ότι η πρώτη χριστιανή γυναίκα η Αγία Λυδία η Φιλιππησία, αφού δέχθηκε το κήρυγμα του Παύλου και βαπτίστηκε αυτή και όλος ο οίκος της, με πολύ και ευλαβή επιμονή ανάγκασε τους Αποστόλους να μείνουν στο σπίτι της, «και παραβιάσατο ημάς».
Την αγάπη τους προς τον Απόστολο Παύλο και το έργο του έδειξαν με επανειλημμένες αποστολές βοηθημάτων και όταν βρισκόταν στην Θεσσαλονίκη, στην Κόρινθο και στην Ρώμη είναι οι Εκκλησιαστικές «λογίες», που ο Απόστολος κατ' εξαίρεσιν και μόνον εδέχετο από την Εκκλησία των Φιλίππων.
Όταν δε Απόστολος Παύλος ήταν φυλακισμένος στην Ρώμη οι Φιλιππήσιοι έστειλαν την «λογίαν» τους με τον Επαφρόδιτο, τον εκλεκτό από τους εν Χριστώ αδελφούς, που πολύ ταλαιπωρήθηκε και κινδύνεψε «ησθένησε παραπλήσιον θανάτου».
Και κλείνει ο Απόστολος Παύλος την προς Φιλιππησίους Επιστολήν του με τους ευχαριστήριους αυτούς λόγους.
«Ξέρετε και ενθυμείσθε ω Φιλιππήσιοι, ότι εις την αρχήν του Ευαγγελικού μου κηρύγματος προς σας, όταν διά πρώτην φοράν ήλθον εις Φιλίππους και από εκεί ξεκίνησα, διά την Μακεδονία, καμία Εκκλησία δεν επικοινώνησε μαζί μου με λογαριασμόν δοσοληψίας, καμία δεν έλαβα βοήθειαν, παρά μόνον από σας.
Διότι και όταν ήμουν εις την Θεσσαλονίκην και μιά και δυό φορές μου στείλατε βοηθήματα διά τας ανάγκας τας ιδικάς μου και του έργου μου. Σας τα γράφω αυτά όχι διότι εγώ ενδιαφέρομαι και ζητώ δώρον, αλλά διότι ενδιαφέρομαι και ζητώ πνευματικόν καρπόν, ο οποίος από την καλήν αυτήν πράξιν σας, θα προκύψη πλούσιος διά σας. Έλαβα από τον Επαφρόδιτον αυτά που εστάλησαν από σας και τα οποία είναι ευώδες άρωμα, θυσία ευπρόσδεκτος και ευάρεστος εις τον Θεόν. Ο δε Θεός μου, ο οποίος ανταμείβει και βραβεύει τα καλά έργα της αγάπης, θα πληρώσει και θα ικανοποιήσει κάθε ανάγκη σας, σύμφωνα με τον άπειρον πλούτον των ανεκτιμήτων αγαθών του». Η Εκκλησία των Φιλίππων όπως και όλο το γένος μας, πέρασε από πολλές δοκιμασίες, Τουρκοκρατία, Βουλγαρική κατοχή, εμφύλιο πόλεμο. Δέχθηκε τους ηεριζωμένους Έλληνες της Μ. Ασίας και Θράκης και μόλις ορθοπόδησε ανέλαβε να ξεπληρώσει το χρέος του ευαγγελισμού των ανθρώπων σε περιοχές της γης που αγνοούσαν το όνομα του Σωτήρος Χριστού.
Αντίδωρο αγάπης και σεβασμού προς τον Απόστολο Παύλο, Ο Ναός του Αποστόλου στο Ναγκαμπάλε της μακρινής Ουγκάντας. Θεμελιώθηκε με χρήματα των χριστιανών της Εκκλησίας των Φιλίππων το 1973.
Το Γραφείο της Εξωτερικής Ιεραποστολής της Ιεράς Μητροπόλεως με τις προσφορές της αγάπης των χριστιανών στήριξε και στηρίζει το έργο των Ιεραποστόλων στην Αφρική και την Ασία, φιλοξένησε πολλούς από αυτούς, έδωσε υποτροφίες σε σπουδαστές που ήρθαν για σπουδές στην χώρα μας, στέλνει δέματα με ρουχισμό, φάρμακα σχολικά είδη στους ιθαγενείς νεοφώτιστους αδελφούς μας και σημαντικά ποσά για την τέλεση βαπτίσεων.
Το σχολείο που θεμελιώθηκε και κτίσθηκε στο προαύλιο του Ιερού Ναού του Αγίου Παύλου στο Ναγκαμπάλε της Ουγκάντας μαρτυρεί την αγωνία και το ενδιαφέρον της Εκκλησίας των Φιλίππων παράλληλα με την σωτηρία του λαού αυτού και για το μορφωτικό τους επίπεδο.
Ο δεύτερος Ναός του Αγίου Αποστόλου Λουκά που θα κτίσθηκε λίγο έξω από την Καμπάλα πρωτεύουσα της Ουγκάντας είναι η συνέχεια του Ιεραποστολικού έργου.
Όμως το αποκορύφωμα όλων των προσπαθειών ήταν η προσωπική μετάβαση του Μητροπολίτου Φιλίππων, Νεαπόλεως και Θάσου κ. ΠΡΟΚΟΠΙΟΥ με ομάδα κληρικών και λαϊκών συνεργατών του Γραφείου της Ιεραποστολής τον Οκτώβριο του 1992 στην Αφρική, Κένυα και Ουγκάντα.
Το 50 μ.Χ. ο Μακεδόνας άνδρας εμφανιζόμενος εν οράματι στον Απόστολο Παύλο στην Τρωάδα του είπε «Διαβάς εις Μακεδονίαν βοήθησον ημίν». Και η Αποστολική Μητρόπολις των Φιλίππων διάβηκε γη και ουρανό και έφθασε στην καρδιά της Αφρικής να μεταφέρει το μήνυμα το χαρμόσυνο, ότι ο Θεός κατέβηκε στην γη, ντύθηκε την μορφή του δούλου και έγινε και άνθρωπος, σταυρώθηκε και αναστήθηκε και καλεί όλους τους ανθρώπους κοντά του στην ανάπαυση και την σωτηρία.
Και δέχτηκαν το σωτήριο μήνυμα οι αδελφοί μας όπως η γη την δροσιά του ουρανού και δόξασαν τον Θεό της αγάπης που τους επισκέφθηκε.
Από την Επίσκεψη στην Αφρική. Οι εκ Καβάλας κληρικοί και λαϊκοί, ο Μητροπολίτης Φιλίππων, Νεπόλεως και Θάσου κ. ΠΡΟΚΟΠΙΟΣ και ο Επίσκοπος Ριρούτας ΜΑΚΑΡΙΟΣ με τους Ιεροσπουδαστές της Ορθοδόξου Πατριαρχικής Σχολής προ του Ιερού Ναού Αγίου Μακαρίου στο Ναϊρόμπι της Κένυας.
Ένα μακροχρόνιο όνειρο που με την χάρη του Θεού γίνεται πραγματικότης.
Το κλιμάκιο του Γραφείου Ιεραποστολής της Μητροπόλεως των Φιλίππων 19 μέλη, ο Σεβασμιώτατος, τρεις κληρικοί και δεκαπέντε λαϊκοί, με το ξημέρωμα της 30ης Σεπτεμβρίου, έπειτα από πτήση επτά περίπου ωρών βρέθηκε από την Αθήνα στο κέντρο περίπου της Αφρικής.
Στο αεροδρόμιο του Ναϊρόμπι, πρωτεύουσα της Κένυας, μας περίμενε με συνεργάτες του ο Επίσκοπος της τοπικής Εκκλησίας, Ο Κύπριος την καταγωγή, ο Ριρούτας ΜΑΚΑΡΙΟΣ.
Το απόγευμα της ίδιας ημέρας μας οδήγησε στο Ιεραποστολικό κέντρο Άγιος Μακάριος. Βρίσκεται στα προάστια της πρωτεύουσας Ναϊρόμπι, στην πάμπτωχη περιοχή της Ριρούτας, ένδεκα περίπου χιλιόμετρα από το κέντρο της πόλεως. Το Ιεραποστολικό κέντρο είναι θα λέγαμε το κόσμημα αυτής της περιοχής. Ένα κτιριακό συγκρότημα με άνετες εγκαταστάσεις. Στο κέντρο ο ναός, αφιερωμένος στον άγιο Μακάριο, από τον ιδρυτή του Κέντρου αοίδιμο Αρχιεπίσκοπο Κύπρου Μακάριο, ο οποίος συνεδέθη με την περιοχή και τους ανθρώπους της όταν ήταν εξόριστος στις Σεϊχέλες.
Δεξιά και αριστερά του Ναού κτίρια που γίνονται τα μαθήματα του Σεμιναρίου και οι άλλες εγκαταστάσεις, το Επισκοπείο, το Οικοτροφείο, που διαμένουν οι σπουδαστές, από την Κένυα, Ουγκάντα και Τανζανία αυτοί που ετοιμάζονται να γίνουν οι αυριανοί κληρικοί, που θα υπηρετήσουν το έργο της Ιεραποστολής.
Η ευγένεια του ύφους και η αρμονία των φωνών τους στην δοξολογία που έψαλλαν στον Ναό και στα τραγούδια που τραγούδησαν στο προαύλιο, εξέφρασαν την ευχαριστία τους στον Θεό για την δική μας παρουσία εκεί.
Η ενημέρωση που μας έκανε στο Επισκοπείο την ώρα του κεράσματος ο Επίσκοπος Μακάριος μας γέμισε αισθήματα χαράς.
Οι εκατόν πενήντα περίπου ορθόδοξες ενορίες με τους 60-70 ιερείς, είναι μια ελπιδοφόρα αρχή για το μέλλον της Ορθοδοξίας στην περιοχή αυτή.
Φύγαμε σχεδόν βράδυ από το Ιεραποστολικό Πατριαρχικό Σεμινάριο, αφού στο μεταξύ δώσαμε τα δώρα που μεταφέραμε για τους σπουδαστές, γεμάτοι από συγκίνηση και ελπιδοφόρες εντυπώσεις.
Από τα εγκαίνια του Ι. Ναού Αγ. Παύλου στο Νακαμπάλε της Ουγκάντας. Ο ιερός κλήρος και οι αφρικανοί πιστοί λιτανεύουν τα άγια λείψανα πριν τα αποθέσουν εντός της αγίας Τραπέζης.
Το απόγευμα του Σαββάτου στις 3 Οκτωβρίου 1992, μετά από μία ώρα περίπου πτήση, το μεγαλύτερο μέρος της οποίας ήταν πάνω από την λίμνη της Βικτώριας, προσγειωθήκαμε στο αεροδρόμιο του Έντεπε 20 χιλιόμετρα από την πρωτεύουσα της Ουγκάντας κ. Θεόδωρος Ναγκυάμα, γνωστός στην πόλη της Καβάλας από τις πολλές επισκέψεις του.
Στις 5 το απόγευμα φθάσαμε στο Ορθόδοξο Ιεραποστολικό Κέντρο της Καμπάλα. Μέσα σ' έναν λόφο που δεσπόζει, υπάρχει ο Μητροπολιτικός Ναός του Αγίου Νικολάου, το Επισκοπείο, τα πολυδύναμα Σχολεία, Δημοτικό, Γυμνάσιο, Λύκειο με τους 1.000 περίπου μαθητές, το Κέντρο Υγείας, το μικρό τυπογραφείο και το Οικοτροφείο.
Μετά το ξημέρωμα της Κυριακής 4ης Οκτωβρίου αρχίζει η ολοκλήρωση των τελευταίων ετών, είναι η ημέρα των εγκαινίων του Ναού του Αποστόλου Παύλου στο NAKABALE.
Μετά το ταξίδι δύο περίπου ωρών από την πρωτεύουσα, στο προαύλιο του Ναού μας περίμεναν οι χριστιανοί που είχαν φθάσει από πολύ νωρίς πεζοπορώντας. Η χαρά τους και η αγάπη τους εκφραζόταν με τις αυθόρμητες κραυγές και τα χαρούμενα τοπικά τραγούδια. Μπροστά μας ο Ναός του Αποστόλου Παύλου το δημιούργημα της αγάπης των χριστιανών της Μητροπόλεως των Φιλίππων. Δεν θα ήταν υπερβολή αν λέγαμε ότι είναι από τα ωραιότερα οικοδομήματα που υπάρχουν εκεί.
Μέσα σε λίγη ώρα κρεμάστηκαν οι Εικόνες, οι Κανδήλες, τα Βήλα των θυρών, τοποθετήθηκαν τα ιερά σκεύη, προσφορά όλα αυτά των χριστιανών της Καβάλας και ετοιμάστηκε ο Ναός για τα εγκαίνια.
Μέσα στον κατάμεστο Ναό μπροστά στα άδολα μάτια των ανθρώπων, που έβλεπαν πρωτόγνωρα πράγματα, μέσα σε μιά ατμόσφαιρα κατάνυξης με τους ύμνους που απευθύνονταν στο εν Τριάδι άγιο Θεό στην τοπική γλώσσα και στα Ελληνικά, άρχισε η τελετή των εγκαινίων. Ο Μητροπολίτης Φιλίππων κ. ΠΡΟΚΟΠΙΟΣ κρατώντας στο ένα χέρι την λειψανοθήκη με τα άγια λείψανα και με το άλλο το άγιο μύρο εκχέοντας το άγιο μύρο στα άγια λείψανα μπροστά στην Ωραία Πύλη, εκφώνησε το «Αιωνία η μνήμη των μακαρίων κτητόρων της αγίας Εκκλησίας ταύτης». Και ένιωθε κανείς την χάρη του αγίου Πνεύματος ζωντανή, αλλά και την παρουσία όλων εκείνων που με την προσφορά αλλά και την διάθεση έγιναν οι κτήτορες του Ναού του Αποστόλου Παύλου.
Τα άγια λείψανα με τα ονόματα των κτητόρων των ζώντων και των κεκοιμημένων τοποθετήθηκαν στο κέντρο της αγίας Τραπέζης και σφραγίστηκαν.
Η αγία Τράπεζα πλύθηκε, μυρώθηκε, ντύθηκε με το κατασάρκιο και τα καλύμματα και ετοιμάστηκε για την θεία λειτουργία.
Και ακούστηκε στον Ναό και μεταφέρθηκε από τον άνεμο σ' όλη την περιοχή το «Ευλογημένη η Βασιλεία του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος», και αγιάστηκε ο τόπος όλος.
Χριστέ μου τι αναίμακτη λατρεία ήταν εκείνη στον καινούργιο Ναό του Αποστόλου Παύλου, στην καρδιά της Αφρικής;
Η συγκίνηση μεγάλωσε όταν μετά την Μικρά Είσοδο πριν από τον τρισάγιο ύμνο, κατά την αρχαία τάξη παρενεβλήθη το Μυστήριο του Βαπτίσματος και του Χρίσματος. Τριάντα επτά άνθρωποι αγόρια και κορίτσια, βρέφη, νήπια, ή και μεγαλύτεροι στην ηλικία, ακόμα και ώριμοι δέχτηκαν το άγιο Βάπτισμα και έγιναν μέλη του Σώματος του Χριστού.
Ανάδοχοι όλοι οι Καβαλιώτες που είχαν την ευλογία να συμμετάσχουν στην Ιεραποστολική αυτή πορεία. Κοινωνήσαμε σχεδόν όλοι των αχράντων μυστηρίων στις 2 το μεσημέρι που τελείωσε η θεία λειτουργία και ευχαριστήσαμε το Θεό για τις ευλογίες που μας επεφύλαξε.
Μετά από τη θεία λειτουργία στ ευρύχωρο και καταπράσινο προαύλιο του Ναού άρχισαν οι εορταστικές εκδηλώσεις, παρουσία των κρατικών και τοπικών αρχών της Ουγκάντας.
Σωστό πανηγύρι. Ομιλίες, χοροί και τραγούδια, ο Εθνικός μας Ύμνος στα Ελληνικά από τα παιδιά της Ουγκάντας όπως και το Υπερμαχώ, η προσφορά φαγητού ήταν εκείνα που συμπλήρωσαν την χαρά.
Ώρες ολόκληρες παρέμειναν στη θέση τους καθισμένοι στο γρασίδι χιλιάδες άνθρωποι, τραγουδώντας και εκδηλώνοντας την χαρά τους για την παρουσία μας. Ιδιαίτερα δε όταν τους ανακοινώθηκε από τον Σεβασμιώτατο ότι θα βοηθήσουμε στην ανέγερση σχολείου και ιατρείου, στον ίδιο χώρο και δόθηκε το πρώτο χρηματικό ποσό, η χαρά και η ευγνωμοσύνη έγινε παραλήρημα.
Όταν τελικά μας άφησαν να φύγουμε είχε σχεδόν νυχτώσει. Μιά μέρα που την περιμέναμε και την ονειρευόμασταν χρόνια, πέρασε με τη χάρη του Θεού. Ο Σταυρός που λάμπει στην σκεπή του εγκαινιασμένου Ναού του Αποστόλου Παύλου κάτω από τον καυτερό αφρικανικό ήλιο και στα στήθη των αφρικανικών παιδιών με την λευκή πιά ψυχή και τα ορθόδοξα ονόματα βαπτίστηκαν εκείνη την ημέρα, θα μείνουν ανάμνηση παντοτινή. Αργά επιστρέψαμε στην Καμπάλα δοξάζοντες τον Θεό, γιατί εξ' ονόματος όλων των χριστιανών των Φιλίππων κάναμε το καθήκον μας προς τον Θεό και εκπληρώσαμε το οφειλόμενο χρέος μας προς τον δικό μας διδάσκαλο και φωτιστή τον Απόστολο Παύλο.
Οι επόμενες ημέρες της παραμονή μας στην φιλόξενη Ουγκάντα ήταν γεμάτες εκπλήξεις και συγκινήσεις.
Συνοδευόμενοι από τον Θεοφιλέστατο Επίσκοπο Ουγκάντας κ. Θεόδωρο και τους συνεργάτες του επισκεφθήκαμε τις ενορίες των Εισοδίων της Θεοτόκου, του Αγίου Αντωνίου, της Μεταμορφώσεως και Αναστάσεως του Χριστού, τα σχολεία και το Κέντρο υγείας, που λειτουργεί με τις ευλογίες και την φροντίδα της Εκκλησίας. Αποχαιρετήσαμε την Καμπάλα και το Ορθόδοξο Ιεραποστολικό Κέντρο την Τετάρτη (7-10) στις 5 το απόγευμα και μαζί ολόκληρο το σχολείο που συγκεντρώθηκε να μας αποχαιρετήσει. Τα τραγούδια των μαθητών, τα δώρα του Επισκόπου, ο Εθνικός μας Ύμνος από τα στόματα των μικρών φίλων μας, ηχούν ακόμα στ΄ αυτιά και τις καρδιές μας. «Εσείς κάνατε το χρέος σας, φυτέψατε το δέντρο στην καρδιά της Αφρικής, δική μας υποχρέωση και ευθύνη είναι να το φροντίσουμε να το ποτίσουμε να μεγαλώσει και να καρποφορήσει» ήταν τα λόγια του Θεοφιλεστάτου Επισκόπου Ουγκάντας κ. Θεοδώρου.
Από τα εγκαίνια του Ι. Ναού Αποστόλου Παύλου στο Νακαμπάλε της Ουγκάντας.
Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Φ.Ν.Θ. κ. ΠΡΟΚΟΠΙΟΣ, ο Θεοφιλέστατος Επίσκοπος Ουγκάντας κ. ΘΕΟΔΩΡΟΣ, ο Υπουργός Οικονομικών της Ουγκάντας, τοπικοί παράγοντες, οι εκ Καβάλας Κληρικοί και Λαϊκοί, πλήθος λαού μετά τα εγκαίνια προ του εγκαινιασθέντος Ναού του Απ. Παύλου.
Το ενδιαφέρον του Γραφείου της Εξωτερικής Ιεραποστολής της Ιεράς Μητροπόλεως Φιλίππων, Νεαπόλεως και Θάσου αναζοπυρώθηκε με την εκεί επίσκεψη, όπου το κλιμάκιο της Ιεραποστολής με επικεφαλής τον Σεβασμιώτατο το φθινόπωρο του 1992, είδε τις πνευματικές αλλά και τις υλικές ανάγκες των εκεί αδελφών μας.
Έτσι τον Ιούλιο του 1994 με την επίσκεψη στην Καβάλα του Ιερέως π. Μακαρίου από την Ουγκάντα και της Ιεραποστόλου κ. Σταυρίτσας Ζαχαρίου, έγινε σύσκεψη του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου κ. ΠΡΟΚΟΠΙΟΥ και των αρμοδίων του Γραφείου της Ιεραποστολής και απεφασίσθη η ανέγερσης δευτέρου Ναού κοντά στην Καμπάλα, την πρωτεύουσα της Ουγκάντας, για τις λειτουργικές ανάγκες των κατοικούντων στην περιοχή αυτή.
Ο Ναός θα αφιερωθεί στον Απόστολο και Ευαγγελιστή Λουκά, τον συνεργάτη στο Ευαγγελικό έργο του Αποστόλου Παύλου.
Για τον σκοπό αυτό δόθηκε στην Ιεραπόστολο κ. Σταυρίτσα Ζαχαρίου επιταγή 10.517 $ για το ξεκίνημα του όλου έργου.
Όταν έγιναν τα εγκαίνια του Ιερού Ναού του Αποστόλου Παύλου στο ΝΑΚΑΒΑΛΕ της Ουγκάντας στις 4 Οκτωβρίου του 1992 από τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Φιλίππων, Νεαπόλεως και Θάσου κ. ΠΡΟΚΟΠΙΟΝ, ο Επίσκοπος Ουγκάντας κ. ΘΕΟΔΩΡΟΣ και οι εκεί τοπικοί παράγοντες ευχαριστούντες τον Σεβασμιώτατο, τους συνεργάτες του Γραφείου της Ιεραποστολής και όλους τους χριστιανούς της Μητροπόλεως Φιλίππων είπαν: «Ο Ναός του Αγίου Παύλου μεγαλοπρεπής, κόσμημα για την περιοχή και όλη την χώρα μας, θα καλύψει τις πνευματικές ανάγκες των ορθοδόξων χριστιανών της περιοχής. Όμως μαζί με την Εκκλησία πάει και το Σχολείο, όπου τα ορθόδοξα παιδιά θα μάθουν γράμματα και το θέλημα του Θεού». Και παρεκάλεσαν την βοήθειά μας για την ανέγερση σχολείου και Ιατρείου στον μεγάλο και όμορφο αυλόγυρο του Ναού.
Ο Σεβασμιώτατος έδωσε την υπόσχεση και το συμβολικό ποσό των 5.000 $ εκείνη την στιγμή και ζήτησε σχέδια και μελέτη για κατασκευή του έργου.